Sinterklaas-stress en schrijfplezier

Ik zag begin september alweer stellingen vol pepernoten in de supermarkt. Het werkte deprimerend op mij, alsof het alweer winter was en niet gewoon nog nazomer. Ik liep er met een boog omheen en probeerde niet te kijken. Op sommige scholen gebeurt iets soortgelijks, daar begint ergens in oktober al een sinterklaassfeer te hangen, of moet ik zeggen: sinterklaas-stress, want het gaat vaak gepaard met veel gezucht. Onmogelijk om er met een boog omheen te lopen, volgens veel leerkrachten. Ze hebben veel werk aan het organiseren van sinterklaasactiviteiten met de kinderen en met de ouders, en zien een periode naderen waarin kinderen steeds opgewonden zijn. Het lijkt soms of in die tijd alleen de hoogstnodige onderdelen van het onderwijsprogramma uitgevoerd kunnen worden. Omdat schrijven nogal eens als een minder belangrijk taaldomein wordt gezien, valt dit gemakkelijk af in de sinterklaastijd.  Sjonge, vanaf begin november tot 6 december niet meer schrijven? Dat moet anders kunnen!

Niet alle thema’s waarmee op basisscholen gewerkt wordt, zijn inhoudelijk rijk of belangrijk genoeg om over te leren. Sinterklaas is zo’n thema, maar het geldt soms ook voor Kinderboekenweekthema’s of taalmethodethema’s. Over Sinterklaas hoeven kinderen niet veel te leren – ze weten al precies waar het om draait: het feest vieren, speculaas eten en cadeautjes krijgen! Zo niet thuis, dan in elk geval op school. Winterfeesten als Sinterklaas en kerst kunnen de gemoederen behoorlijk bezighouden. Kan je die betrokkenheid benutten voor iets leerzaams op taalgebied?

Ik denk dat je bij alle thema’s goede schrijfonderwerpen kunt bedenken, en dus ben ik Sinterklaas te lijf gegaan met behulp van de genre-indeling uit mijn boek. Het moet mogelijk zijn om behalve sinterklaasgedichten ook andere interessante teksten te schrijven in de weken voor 5 december, en daar ook nog iets van te leren. Hieronder vind je het resultaat van mijn brainstorm, eerst voor de groepen 1 tot en met 4, en daaronder voor de groepen 5 tot en met 8. Probeer er eens eentje uit in je groep en stuur mij een goed gelukte Sinterklaastekst, dan publiceer ik hem op mijn blog!

Schrijfonderwerpen voor groep 1-4
Genre en doel	Mogelijke tekstsoorten en schrijfonderwerpen
Vertelling Doel: Reeks gebeurtenissen uit persoonlijke ervaring vertellen	-       een keer dat je Sinterklaas op straat zag -       ervaringen met schoenen (allerlei soorten meenemen en breed ervaringen met schoenen laten vertellen) -       ervaringen met het in- en uitpakken van dingen: cadeautjes, maar ook pakjes voor de post, verhuisdozen, bezorgde pakken, eten dat je meeneemt inpakken, koffers en sporttassen -       ervaringen met (sinterklaas)snoep en manieren om het te eten / te bewaren -       een keer dat je op een boot of ander drijvend/varend ding hebt gezeten -       ervaringen met daken en andere hoge plekken waar je op klom (ladders, trappen, dakgoten, schoorstenen) -       een keer dat je een paard gezien hebt en wat deed dat paard
Verslag/ Beschrijving Doel: Geordend beschrijven van een gebeurtenis of een verschijnsel	-       beschrijf jouw sinterklaasfeest van begin tot eind (kan dus alleen na afloop) -       cadeautjes tekenen/beschrijven die je niet wilt of die je niet krijgt (prentenboek Kleine Ezel en jarige Jakkie) -       categorieën cadeautjes of snoepjes maken en beschrijven -       tekeningen maken van alle kleren die Sint en Piet dragen en deze beschrijven
Procedure Doel: Instrueren en beschrijven hoe je iets moet doen	-       instructie voor het op de juiste wijze zetten van je schoen -       recept voor pepernoten -       instructie voor jezelf verkleden als sint of piet -       instructie voor het knutselen van iets (dat echt in de klas gedaan is) -       instructie voor het aaien van een paard (of ander dier)

Schrijfonderwerpen voor groep 5-8
Genre en doel	Mogelijke tekstsoorten en schrijfonderwerpen
Vertelling Doel: Reeks gebeurtenissen uit persoonlijke ervaring vertellen	-       het moment dat je hoorde/merkte dat Sinterklaas niet bestond (voor oudere kinderen, variant: op basis van het interviewen van volwassenen) -       iets dat vorig jaar gebeurde tijdens het sinterklaasfeest (op school of thuis) -       ervaringen met geheimzinnig gedoe bij jou thuis -       een keer dat je op een dak bent geklommen (of een andere hoge plek)
Verhaal Doel: Een onderhoudend verhaal vertellen over een reeks gebeurtenissen	-       verhaal over een probleem waarmee Sinterklaas en/of Piet te maken kregen en hoe dat afliep (Sint wilde zelf wel eens een cadeau; Sint kwam vast te zitten in de lift op pakjesavond; Piet was ineens verdwenen; etc, de kinderen kunnen een lijst met problemen maken) > in tweetallen bedenken en schrijven
Verslag Doel: Chronologisch geordend beschrijven van een verschijnsel	-       historisch: waar komt het sinterklaasfeest vandaan (en eventueel ook enkele andere traditionele feesten waarbij mensen elkaar cadeaus geven) -       historische biografie: het leven en de betekenis van Sint Nicolaas -       sinterklaas-rituelen chronologisch beschrijven (hoe het altijd gaat bij jullie)
Beschrijving Doel:  In deelonderwerpen geordend beschrijven van een verschijnsel	-       onderzoek naar soorten verwarming van huizen en hoe vervuilend die zijn (kachels, cv, open haarden, elektrische kacheltjes) -       beschrijving van de route die Sinterklaas te paard moet afleggen vanuit Spanje naar jouw school (gebruik atlassen en Google maps) en welke obstakels hij dan kan tegenkomen -       onderzoek naar cadeautjes van onder de 5 euro en hiervan een folder maken
Procedure Doel: Instrueren en beschrijven hoe je iets moet doen	-       instructies voor het maken van een surprise (die je zelf een keer echt gemaakt hebt) -       recept voor speculaas of pepernoten -       instructie voor het knutselen van iets (dat echt in de klas gedaan is) -       instructie voor hoe je met een paard op het dak van jouw huis of school kunt klimmen
Verklaring Doel: Oorzaken en gevolgen van iets beschrijven	-       hoe komt het dat het Sinterklaasfeest alleen in sommige landen gevierd wordt?  -       gevolgen van teveel pepernoten of marsepein eten
Oproep / verzoek Doel: Een doelgroep motiveren om iets te doen	-       uitnodiging voor het sinterklaasfeest op school -       advertentie met aanbod voor het ruilen van cadeautjes -       oproep voor het werven van hulpsinterklazen  en pieten
Beschouwing Doel: Een kwestie vanuit één of meer gezichtspunten onderzoeken	-       de zwarte piet discussie (beetje gevoelig, alleen oudere kinderen) -       op welke leeftijd moeten ouders hun kinderen de waarheid over Sinterklaas vertellen (oudere kinderen)? -       is het goed als kinderen heel veel cadeautjes krijgen bij Sinterklaas (voors en tegens)?
Betoog Doel: Standpunt met argumenten onderbouwen	-       kinderen worden gek of in de war gemaakt door al die televisieprogramma’s over Sinterklaas -       kinderen moeten iets aardigs terugdoen voor Sinterklaas -       op het dak met een oude man en een paard is veel te gevaarlijk, alternatieven
Respons Doel: Je reactie op een boek/film of evenement geven	-       Recensie over een gelezen sinterklaasboek of een sinterklaasprogramma op de tv -       Wat je dit jaar van de sinterklaasviering vond